Tip Tasarım Detayları
    • 25 Jul 2024
    • 6 Minutes to read
    • Dark
      Light

    Tip Tasarım Detayları

    • Dark
      Light

    Article summary

    Tip Tasarım Detayları

    Tip adı girildikten sonra Detay bölümünden veri alanları girilir. Bu alanlar herhangi bir tabloda olduğu gibi yazı, sayı, para, tarih, saat olabilir. 

    Grup Tanımları

    Grup tanımı genel tip tanımları içerisindeki alt grupları belirtir. Örneğin bir fatura tipi tanımlıyorsak, fatura detayları tanımlandıktan sonra, fatura kalemleri için ayrı bir grup oluşturulur. Bu gruplar elektronik formlara veri tablosu olarak eklenebilir. Grup ekleme tuşu en üstteki tip adı seçildiğinde aktif olur.
    Grup Adı : Eklenecek gruba verilen isimdir, tablo adı gibi düşünülebilir.
    Açıklama : Grup için eklenecek bir açıklama notu varsa, buraya yazılabilir.

    Alan Tanımları

    Alan Adı : Tip alanına verilen isimdir, form sihirbazı ve kodlama bölümlerinde bu isim kullanılır.

    Alan adı tanımlarken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

    • Alan adı, sayı veya özel karakterler (*?#$½ vb.) ile başlayamaz.
    • Kesme işareti (') kullanılmamalıdır.
    • Aynı alan adı, alt gruplarda bile olsa iki kez kullanılamaz.
    • "Belge No" gibi bazı isimler veri tabanında ayrılmış özel isimler olduğu için kullanılamaz. Bu şekilde bir hata mesajı görüntülendiğinde, farklı bir isim verilebilir.

    Genel tip tanımında grup dışında bir alan tanımı da olmak zorundadır. Sadece grup alanlarını kullanarak genel tip tanımlaması yapılamaz.

    Alan Adını Listeye Bağlama

    Eğer alana gelecek olan veri bir listeden getirilecek ise, tanımlama esnasında liste bölümü doldurulur. Bu durumda alan adının yanında parantez içerisinde kullanılan listenin bilgisi görüntülenecektir. Liste bölümü listenin adını, anahtar alan bölümü listenin hangi kolonunun anahtar alan olarak kullanılacağını, görüntülenecek alan ise, listenin hangi alanının gösterileceğini belirtir.

    Veri Tipi : Alanın hangi veri tipi ile kaydedileceğidir. Yazı, Sayı, Para, Tarih, Saat, TarihSaat şeklinde olabilir. İşlemler esnasında veri çevrimi yapmak zorunda kalmamak adına alanların veri tipleri uygun seçilmelidir. Örneğin 2 alan için toplama yapılacak ise veri tipi sayı olmalıdır. Veya bir alanda sicil numarası gibi bir değer tutuluyor ve başında  sıfır karakteri isteniyor ise yazı alanı kullanılmalıdır, 0012312 gibi.

    Yazı Alanı boyutu
    Yazı alanlarının boyutu en az 1 en fazla 4000 karaktere kadar verilebilir. Daha büyük bir rakam girildiğinde veri tabanında nvarchar(max) kullanılır. Bu durumda 2 GB boyuta kadar veri tutulabilir. Ara yüz performansı da düşünülerek bu alanın boyutunun ihtiyaca uygun sınır ile verilmesi tavsiye edilir.

    Tanımlı İş

    Tarih Veri Tipi İçin Hatırlatma Tanımı : Tarih alanları için hatırlatma tanımı yapmak mümkündür. Alan seçildiğinde aşağıdaki özellik aktif olur;

    Burada + tuşuna basılarak aşağıdaki ekran açılır;

    Burada tıpkı bir elektronik posta şablonu tanımlar gibi tanım yapılabilir. Gün bölümünde o tarih alanı ile ilgili +/- değer verilebilir. Örneğin -3 demek o tarih alanından 3 gün önce tanımlı işin çalışacağı anlamına gelir. Alan bölümünde, istenilen tip alanlarında güncelleme yapabilirsiniz. Tip alanları seçilerek değerler verilir. 

    Tanım yapıldıktan sonra ekran aşağıdaki gibi açılır;

    Bu bölümde X tuşuna basılarak tanım silinebilir.

    Aranabilir İşaretlenirse bu alana göre arama işlemi yapılabilir. Arama işlemi esnasında bu alanlar listeye gelir ve kullanıcının değer girerek arama yapması sağlanır. İşaretli olmayan alanlar listelerde yer almaz. Listelerin çok kalabalık olmaması açısından sadece ihtiyaç duyulan alanlar "Aranabilir" tanımlanmalıdır. Ayrıca Akış tiplerinde Aranabilir işaretli alanlar İş Akışı Yönetimi ekranında tarihçede birer sütun olarak gösterilir ve her iş adımında değişimi gösterilir.

    Aranabilir Özelliği
    Aranabilir özelliği yazı veri tipinde 100 karaktere kadar aktif olur, daha üst boyutlarda aranabilir özelliği seçilemez, örneğin 120 karakterlik bir alan tanımlarken aranabilir seçimi kaybolur. Boyut küçüktüldüğünde arama seçimi tekrar aktif olacaktır.

    Ayrıca Akış tiplerinde Aranabilir işaretli alanlar İş Akışı Yönetimi ekranında tarihçede birer sütun olarak ekrana gelir ve her iş adımında değişimi gösterilir. Gereksiz alanların listelenmemesi için "Aranabilir" seçimi yapılmamalıdır. Kolon sayısının çok olması, bu listenin oluşma süresini de etkiler.

    Akış Aranabilir Alanları
    Tip verisi her değiştiğinde AUDIT_<tip_tablo_adı> tablosunda değişikliği yapan ve değişiklik tarihi ile veriler saklanır. İş Akışı yönetimi ekranında aranabilir alanlar birer kolon olarak listelenir. Her akış adımının bitişinde o alanın hangi değer aldığı takip edilebilir.
    Gereksiz alanların aranabilir işaretlendiği durumda kolon sayısı çok artar. Hem verilerin ekrana gelmesi uzun sürmeye başlar hem de kullanıcının adımlarda verinin nasıl değiştiğini takip etmesi zorlaşır.
    Bu nedenle akış tiplerinde aranabilir alan miktarının sınırlı tutulması (Örneğin 20 gibi) tavsiye edilir.
    Tiplerin Değişim Verisi (Audit)
    Her tip oluşturulduğunda AUDIT_T_ formatında tip verilerinin değişiminin tutulduğu tablolar otomatik olarak oluşturulur. Tip üzerinde değişiklik sadece elektronik formlar aracılı ile veya geliştirme katmanı aracılığı ile yapılmalıdır. Eğer veri tabanı üzerinde tip alanlarında direk değişiklik yapılırsa değişiklikler AUDIT tablolarına işlenmez.
    Audit tablolarındaki verilerin bilgi amaçlı olduğu, tüm kolonlarının yazı alanı olarak tutulduğu unutulmamalıdır.

    Zorunlu : İşaretlenirse alan boş geçilemez. Tipin tutulduğu SQL tablosunda bu alan NOT NULL işaretlenir ve hiç bir durumda boş veri yazılmasına veya veri yazılmamasına izin verilmez. Formda zorunlu seçilmese bile bu alandan ötürü giriş zorunlu olur.

    Tip Alanlarında Onay Kutusu Yazı Veri Tipi Zorunluluğu
    Yeni bir onay kutusu tanımlaması yapıldığında veri tablosunda "T" veya "F" değerleri atanır.
    Bu aşamada zorunluluk seçiminin karşılığı olmaz. Onay kutusu nesneleri zorunlu kılınacaksa ya Form üzerinde; Düzenleme=>Doğrulama sekmesi ekranından veya form sihirbazı Zorunlu aksiyonu tanımlaması üzerinden yapılmalıdır.
    Zorunluluk belirleme
    Eğer alan bazı durumlarda zorunlu bazı durumlarda zorunlu değil ise burada alan zorunlu seçilmemeli, gerekli olduğu elektronik formlarda alan zorunlu olarak belirlenmelidir.
    Eğer ilgili tip üzerinde kayıt var ise ve yeni bir alan ekleniyor ise bu alan zorunlu olamaz.
    Elektronik form üzerindeki zorunlu bir nesne gizlendiğinde bunun zorunluluk kontrolü yapılamaz.

    ISDD ™ Formatı : Maskelenmesi istenen bir alan ise, burada uygun bir format seçilerek, verinin maskelenmesi sağlanır. Alanın sağında örnek maskeleme alanları vardır.

    Tanımlamalar aşağıdaki gibi olabilir;

    1. Tarih Formatları (Tarih, Saat, Tarih-Saat) : Tarih alanları üzerinde veri formatına herhangi bir karakter girilmesi durumunda verinin 01/01/1900 olarak görünmesini sağlar. 
    2. Sayı Formatları (Sayı, Para) : Para alanı üzerinde veri formatına herhangi bir karakter girilmesi durumunda verinin 0 olarak görünmesini sağlar.
    3. Yazı Formatları; Yazı alanlarının formatları diğerlerine göre daha karmaşık olabilir. _ ve ? işaretleri 1 karakterin görünmesini ifade eder. * karakteri ise birden fazla karakteri ifade eder. Veri formatı alanına bu karakterler girildikçe hemen altında örnek verilen yazı verisi üzerinde sonucun nasıl olacağı da anlık gösterilir. Veri alanımızdaki formatın __*__ olduğu düşünülürse ilk 2 ve son 2 karakterin görüntüleneceği, aradaki karakterlerin * ile kapatılacağı bir maskeleme oluşturulur. Format alanında başka karakter kullanılmamalıdır.

    Eğer dosya kartı veya belge tipi alanı üzerinde tanım yapılmış ise; belge veya dosya kartı elektronik formlarında veri maskeli olarak görüntülenir. Yetkisi olan kullanıcı maskesiz görür ve alan değerini değiştirebilir. İşlem kayıt bazındadır. Yani her kaydın farklı yetki seti olabilir, bu durumda kaydın yetki seti ne ise ona göre davranılır. Belge veya dosya kartı tarihçelerinde verinin kim tarafından nasıl değiştirildiğini gösteren veri tarihçesi bölümü bulunur. Bu bölümde ilgili veriler maskelenir. Yetkisi olan kullanıcı bu verileri maskesiz görür.

    PaperWork ISDD Mimarisi
    PaperWork ISDD ™ mimarisi ayrı bir lisans olarak satılmaktadır. Buna göre KVKK kapsamına giren veri alanları için maske tanımlanabilir. Yetki Setlerinde "Kişisel Verileri Görebilir" isimli bir yetki bulunur. Eğer kullanıcı bu yetkiye sahip ise veriyi maskesiz görür ve değişiklik yapabilir. Eğer kullanıcı bu yetkiye sahip değil ise veri maskeli olarak gösterilir, değiştirse dahi kaydedemez. ISDD ™ mimarisi hakkında detaylı bilgiye şu sayfadan erişebilirsiniz.

    Liste : Tip üzerindeki listeler o tip üzerinde arama yapılırken kullanılır. Elektronik formlarda görselleştirme esnasında kullanılacak olan liste ile alakası yoktur.

    Anahtar Alan : Seçilen listenin birden fazla alanı varsa, hangi alanın anahtar alan olacağının seçimi yapılır. (Departman Kodu gibi)

    Görüntülenecek Alan : Anahtar alan dışında görüntülenecek alan seçimi yapılır. (Departman Adı gibi)

    Alana Liste Atama
    Sadece yazı veri tipinde yapılabilir. Anahtar alan veri tabanına yazılan değeri ifade eder. Listedeki anahtar alanın boyutunun ve yazı alanı boyutunun aynı olması gerekir.

    Açıklama : Oluşturulan tip alanı hakkında bir açıklama istenirse girilebilir.

    Tarih Alanları: Tarih ve TarihSaat alanlarına iş tanımı yapılabilir (Yukarıda örneği verilmiştir).

    Buna göre iş tanımı tuşuna basıldığında Yukarıdaki ekran açılır. Açılan ekranda normail bir elektronik posta iletisinde olduğu gibi Kimden, Kime, Bilgi (Elektronik Posta olmalıdır), Konu ve içerik tanımlamaları yapılır. İçerik tanımı esnasında o tip içinde bulunan alanlar kullanılabilir.

    Gün : Bu bölümde tarih alanından +/- kaç gün önce ve sonra çalışacağı belirlenir. Örneğin ilgili alandan 3 gün önce çalışacak ise -3, 5 gün sonra ise +5 değeri girilir.

    Alan: Gönderim için durum belirtilebilir. Örneğin XXX=Deneme değeri için yazı tipinde olan XXX alanının değeri Deneme ise gönderilecek anlamına gelir.

    Tip Alanlarında Veri Tipi Değişikliği
    Oluşturulan alanlar üzerinde veri tipi değişikliği yapılamaz. Sadece yazı veri tipli alanlarda alan genişliği artırılabilir.
    Tip Alanlarında Silme
    Kullanılmayan veya yanlış tanımlanan bir tip alanı silindiğinde sadece ara yüzden silinir ve SQL tablolarından silinmez. Bu nedenle aynı isimde yeni bir alan oluşturulmasına izin verilmez. 
    Açıklama Alanları
    Tüm tanım ekranlarındaki açıklama alanları analiz dokümanının otomatik oluşturulmasında kullanılır. Kullanım yeri, amacı gibi bilgiler de bu bölümde tutulabilir. Açıklama alanlarını mümkün olduğunca doldurmanız tavsiye edilir.